Γνωρίζετε ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε «4WD» και «AWD»; Πώς λειτουργεί το κάθε σύστημα 4κίνησης και ποια είναι τα πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα της εκάστοτε επιλογής;
Η ραγδαία αύξηση των SUV είναι δεδομένη και συνεχώς κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Ενδεικτικά σχεδόν τα μισά καινούρια αυτοκίνητα που πωλούνται στην Ελλάδα είναι SUV (2κίνητα & 4κίνητα). Σίγουρα ένας από τους λόγους που πέτυχε η συγκεκριμένη «συνταγή» σχετίζεται με αυξημένη απόσταση από το έδαφος και σε κάποιες περιπτώσεις στην ύπαρξη και φύση της τετρακίνησης. Προσφέρει ανώτερη οδική συμπεριφορά, ενώ παράλληλα παρέχει «off-road» δυνατότητες που αρμόζουν σε ένα όχημα αναψυχής. Μας δίνεται, λοιπόν, η καλύτερη αφορμή για να αναφερθούμε στα δημοφιλέστερα συστήματα τετρακίνησης και σε αυτό το κείμενο θα αναλύσουμε με ποιον τρόπο η κίνηση περνά και στους τέσσερις τροχούς, ποια προβλήματα δημιουργούνται και πως αντιμετωπίστηκαν από τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Επιπλέον, γνωρίζετε τη διαφορά ανάμεσα στην 4WD και AWD τετρακίνηση; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του κάθε συστήματος τετρακίνησης; Ας τα γνωρίσουμε καλύτερα!
4WD ή AWD; Που διαφέρουν και πως λειτουργεί ο κάθε τύπος 4κίνησης;
Κάθε τετρακίνητο όχημα εξοπλίζεται με τουλάχιστον δύο διαφορικά, ένα για τον εμπρός και ένα για τον πίσω άξονα.
Με τον όρο «Four Wheel Drive» απευθυνόμαστε σε συστήματα τετρακίνησης, όπου η βασική προτεραιότητα είναι η μέγιστη πρόσφυση και η όσο το δυνατόν καλύτερη συμπεριφορά σε εκτός δρόμου διαδρομές. Οι κατηγορίες οχημάτων στις οποίες την συναντάμε είναι τα μεγάλα SUV και τα οχήματα με «off road» προσανατολισμό, ενώ χωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες, την «Full time» και την «Part time» τετρακίνηση.
Transfer case: Το εξάρτημα που μεταφέρει της ροπής στον εμπρός άξονα στα 4WD συστήματα τετρακίνησης.
Στην πρώτη περίπτωση, πάντα και οι δύο άξονες είναι συνδεδεμένοι με τον κινητήρα και δεν υπάρχει δυνατότητα «απελευθέρωσης» του ενός από τους δύο. Η μετάδοση της κίνησης από το κιβώτιο ταχυτήτων γίνεται μέσω δύο διαφορικών, ένα για τον εμπρός άξονα και ένα για τον πίσω. Κάπου εδώ να υπενθυμίσουμε ότι όταν ένα όχημα αλλάζει κατεύθυνση χωρίς απώλειες πρόσφυσης, ο εμπρός άξονας περιστρέφεται ταχύτερα. Αυτός είναι και ο λόγος που τα συστήματα «Full time» 4WD διαθέτουν ένα επιπλέον κεντρικό διαφορικό που αντισταθμίζει τη διαφορά της ταχύτητας περιστροφής των δύο αξόνων, δίνοντας τη δυνατότητα στο όχημα να κινείται πάντα με τη συνεισφορά και των τεσσάρων τροχών.
Η δεύτερη κατηγορία, ονομάζεται «Part time» γιατί η κίνηση και με τους τέσσερις τροχούς δεν είναι εφικτή σε ασφαλτοστρωμένους δρόμους υψηλής πρόσφυσης, λόγω απώλειας κεντρικού διαφορικού. Τα οχήματα που εξοπλίζονται με αυτό το είδος τετρακίνησης κινούνται μέσω του πίσω άξονα, ενώ όταν ο οδηγός επιλέξει να κινηθεί με τετρακίνηση, η μεταφορά της ροπής στον εμπρός άξονα γίνεται μέσω του transfer case, ενός εξαρτήματος που «γεφυρώνει» τους δύο άξονες. Τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι και τα δύο συστήματα «4WD» εξοπλίζονται συνήθως με βοηθητικό κιβώτιο πιο κοντών σχέσεων που επιτρέπει το πέρασμα δύσβατων διαδρομών.
Στο «Full time» 4WD σύστημα πάντα και οι δύο άξονες είναι συνδεδεμένοι με τον κινητήρα και δεν υπάρχει δυνατότητα «απελευθέρωσης» του ενός από τους δύο. Προορίζεται για οχήματα με κορυφαίες εκτός δρόμου ικανότητες, όπως πχ του Jeep Wrangler.
Όταν αναφερόμαστε σε σύγχρονα συστήματα τετρακίνησης, το μυαλό μας θα πρέπει να στρέφεται και σε ένα άλλο είδος μετάδοσης κίνησης στους τέσσερις τροχούς. Ονομάζεται «All Wheel Drive» και εξοπλίζει κυρίως την πλειονότητα των σύγχρονων SUV. Στην προκειμένη περίπτωση, η ροπή ασκείται αποκλειστικά στον εμπρός άξονα και μόνο σε περιπτώσεις που ανιχνευθεί απώλεια πρόσφυσης ενεργοποιείται το σύστημα τετρακίνησης.
Στην περίπτωση των συστημάτων «AWD», το μειωμένο βάρος και η αυτοματοποιημένη διαδικασία μεταφοράς της ροπής στον πίσω άξονα όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο είναι τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα.
Πώς γίνεται, όμως, κάτι τέτοιο; Η παλαιότερη λύση απαντά στο όνομα «συνεκτικός συμπλέκτης» και αφορά ένα εξάρτημα που βρίσκεται πριν το πίσω διαφορικό. Φανταστείτε το σαν ένα κουτί που περιέχει δύο δίσκους και ανάμεσα τους υπάρχει ένα παχύρευστο σιλικονούχο υγρό. Ο πρώτος δίσκος είναι συνδεδεμένος με τον εμπρός άξονα και ο δεύτερος με τον πίσω. Όταν υπάρχει απώλεια πρόσφυσης στον εμπρός άξονα δημιουργείται διαφορά ταχυτήτας περιστροφής στους δύο δίσκους, η θερμοκρασία του συμπλέκτη αυξάνεται και το υγρό διαστέλλεται. Κάτι τέτοιο έχει σαν αποτέλεσμα να «συνδέονται» οι δύο δίσκοι και εν τέλει να μεταφέρεται ροπή στον πίσω άξονα. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά περιστροφικής ταχύτητας των δύο αξόνων, τόσο εντονότερη είναι η διαστολή και κατ΄ επέκταση τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό της ροπής που μεταφέρεται στον πίσω άξονα.
Στην περίπτωση των σύγχρονων συστημάτων τετρακίνησης AWD, βέβαια, η εντολή για συμμετοχή του πίσω άξονα γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο. Τα απαραίτητα «εργαλεία» για να γίνει κάτι τέτοιο είναι οι αισθητήρες του ESP, που ελέγχουν συνεχώς την γωνιακή ταχύτητα των εμπρός τροχών, το σύστημα ελέγχου που αντιλαμβάνεται απώλεια πρόσφυσης από τις τιμές που «στέλνουν» οι αισθητήρες και ένας ηλεκτρονικός πολύδισκος συμπλέκτης που παίρνει την εντολή και βάζει στο «παιχνίδι» τον πίσω άξονα.
Με το σύστημα τετρακίνησης «Part time» 4WD, ο οδηγός έχει τη δυνατότητα επιλογής κίνησης αποκλειστικά με τον πίσω άξονα.
Το «κλείδωμα» του κεντρικού διαφορικού και η επιλογή «κοντής» κλιμάκωσης κιβωτίου απογειώνει τις εκτός δρόμου δυνατότητες των οχημάτων με «Full time» 4WD τετρακίνηση.
Στην περίπτωση των συστημάτων «AWD», όταν δεν είναι απαραίτητη η τετρακίνηση, το όχημα συμπεριφέρεται σαν εμπροσθοκίνητο, εξασφαλίζοντας μειωμένη κατανάλωση.
-Τα οχήματα με σύστημα τετρακίνησης τύπου «Part time» 4WD δεν εξοπλίζονται με κεντρικό διαφορικό. -Στα AWD συστήματα τετρακίνησης, τον ρόλο του κεντρικού διαφορικού αναλαμβάνει συνήθως ο «συνεκτικός συμπλέκτης» ή ο «πολύδισκος συμπλέκτης». -Κάθε τετρακίνητο όχημα εξοπλίζεται με τουλάχιστον δύο διαφορικά, ένα για τον εμπρός άξονα και ένα για τον πίσω.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Ξεκινώντας με το σύστημα «Full time» 4WD, το βασικότερο πλεονέκτημα είναι η άριστη συμπεριφορά του οχήματος σε δύσβατες διαδρομές και σε μοντέλα αυτού του είδους το συγκεκριμένο σύστημα τετρακίνησης είναι μονόδρομος. Παρόλα αυτά, το μεγάλο κόστος κατασκευής και συντήρησης, το αυξημένο βάρος τρίτου διαφορικού και η υψηλή κατανάλωση είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια.
Στην περίπτωση των «Part time» 4WD συστημάτων, ο οδηγός έχει τη δυνατότητα επιλογής κίνησης αποκλειστικά με τον πίσω άξονα, ώστε να κινηθεί οικονομικά με την επιλογή 2WD, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δε μπορεί να απολαύσει τις «αρετές» της τετρακίνησης σε δρόμους ικανοποιητικής πρόσφυσης για τους λόγους που ήδη αναφέραμε.
Στην περίπτωση των συστημάτων «AWD», το μειωμένο βάρος και η αυτοματοποιημένη διαδικασία μεταφοράς της ροπής στον πίσω άξονα όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο είναι τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα. Επίσης, όταν δεν είναι απαραίτητη η τετρακίνηση το όχημα συμπεριφέρεται σαν εμπροσθοκίνητο εξασφαλίζοντας μειωμένη κατανάλωση. Παρόλα αυτά, δεν θα μπορούσαμε σε καμία περίπτωση να συγκρίνουμε τις «off road» ικανότητες του συστήματος AWD, με τις σαφώς ανώτερες δυνατότητες των 4WD.
