Για να γεμίσεις ένα μέσο ρεζερβουάρ 45 λτ., χρειάζεσαι 5,10€ παραπάνω σε πρατήριο ΣΕΑ.
35 χιλιόμετρα λιγότερα, με το ίδιο ποσό που «φουλάρεις» σε κοινό πρατήριο καυσίμων.
Ο επίσημος μέσος όρος τιμών για τα πρατήρια σε ΣΕΑ δεν ανακοινώνεται ξεχωριστά, οι οδηγοί δεν γνωρίζουν την ακριβή διαφορά.
Η ακρίβεια οφείλεται στο υψηλό λειτουργικό κόστος των ΣΕΑ, το «μονοπώλιο» και στην ανάγκη των οδηγών για άμεσο ανεφοδιασμό.
autotriti team
Για να γεμίσεις ένα μέσο ρεζερβουάρ 45 λτ., χρειάζεσαι 5,10€ παραπάνω σε πρατήριο ΣΕΑ
Η διαφορά στην τιμή των καυσίμων ανάμεσα στα πρατήρια που βρίσκονται εντός των αυτοκινητοδρόμων (σε Σημεία Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών - ΣΕΑ) και σε εκείνα που λειτουργούν στο αστικό δίκτυο δεν αποτελεί νέα είδηση. Ωστόσο, παραμένει μια πραγματικότητα που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες οδηγούς που μετακινούνται καθημερινά ή και κατά περιόδους. Ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή σεζόν που διανύουμε, όταν τα οδικά ταξίδια αυξάνονται κατακόρυφα, το ερώτημα αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Πόσο παραπάνω κοστίζει πραγματικά αυτή η «άνεση», να βάλεις καύσιμο χωρίς να βγεις από τον αυτοκινητόδρομο; Και τι συνεπάγεται αυτό για τον οδηγό τόσο σε οικονομικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο;
Βάσει πρόσφατης έρευνας (11/7), η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης 95 οκτανίων στα πρατήρια του Νομού Αττικής διαμορφώνεται στα 1,697 €/λίτρο. Η τιμή αυτή ανακοινώνεται επισήμως από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Παρόλα αυτά, δεν ξεχωρίζει τα πρατήρια των ΣΕΑ, ούτε δημιουργεί τον μέσο όρο τιμών σε αυτά. Έτσι, κάναμε την έρευνα για εσάς και διαπιστώσαμε πως, για τα πρατήρια που λειτουργούν εντός των ΣΕΑ σε μεγάλα οδικά δίκτυα της χώρας, η μέση τιμή φτάνει τα 1,810 €/λίτρο — δηλαδή 11,3 λεπτά ανά λίτρο ακριβότερα.
Η διαφορά αυτή δεν είναι καθόλου αμελητέα. Για έναν οδηγό που γεμίζει ένα ρεζερβουάρ 45 λίτρων, η επιβάρυνση φτάνει περίπου τα 5,10 ευρώ ανά γέμισμα, μόνο και μόνο επειδή επέλεξε να ανεφοδιαστεί εντός των ΣΕΑ. Αυτό σημαίνει πως σε μακρινά ταξίδια και πολλές «καλοκαιρινές μετακινήσεις» ή για κάποιον που χρησιμοποιεί τακτικά τον αυτοκινητόδρομο για εργασία ή άλλες υποχρεώσεις, το κόστος αυτό μπορεί να αθροιστεί σημαντικά μέσα στον χρόνο.
35 χιλιόμετρα λιγότερα - με το ίδιο ποσό που «φουλάρεις» σε κοινό πρατήριο καυσίμων
Αν εξετάσουμε καθαρά το οικονομικό σκέλος, η απάντηση είναι σαφής: το γέμισμα εκτός των ΣΕΑ είναι πιο συμφέρον. Ας το εξετάσουμε αναλυτικά με ένα πρακτικό παράδειγμα:
Ένα μέσο αυτοκίνητο με κατανάλωση 5,5 λίτρα/100 χλμ. σε ταξίδι και ρεζερβουάρ 45 λίτρων «γεμίζει» με 76,3€ σε ένα κοινό βενζινάδικο και με αυτά τα χρήματα μπορεί να διανύσει περίπου 818 χιλιόμετρα χωρίς ανεφοδιασμό. Βάζοντας βενζίνη από ένα πρατήριο σε ΣΕΑ, με το ίδιο ποσό μπορεί να βάλει κανείς 42,1 λτ. καυσίμου, τα οποία θα είναι αρκετά για περίπου 783 χλμ. Με πολύ απλά λόγια, με το ίδιο ποσό χρημάτων που αντιστοιχεί σε ένα «φουλάρισμα» ενός μέσου ρεζερβουάρ σε κοινό πρατήριο, «χάνει» κανείς περίπου 35 χιλιόμετρα αν επιλέξει να βάλει βενζίνη σε πρατήριο ΣΕΑ. Φαίνεται, λοιπόν, πως τα λίγα λεπτά διαφοράς στις τιμές καυσίμων μεταφράζονται σε ουσιαστική απόσταση.
Όμως, η εξοικονόμηση αυτή δεν είναι η μόνη προτεραιότητα. Για παράδειγμα, αν κάποιος αναχωρεί από την Αθήνα για ένα μεγάλο ταξίδι, το πιο πρακτικό είναι να γεμίσει πριν φύγει, αποφεύγοντας και το ενδεχόμενο άγχος να αναζητήσει καύσιμα εν κινήσει. Από την άλλη, αν έχει ήδη βγει στον δρόμο, το να βγει από τον αυτοκινητόδρομο για να ψάξει φθηνότερο πρατήριο μπορεί να του κοστίσει σε χρόνο, κόπο, αλλά και ενδεχομένως διπλά διόδια, ειδικά σε περιπτώσεις με κλειστά συστήματα διοδίων.
Επομένως, η ευκολία που προσφέρει ένα πρατήριο σε ΣΕΑ έχει το τίμημά της, και αυτό είναι κάτι που κάθε οδηγός καλείται να σταθμίσει ανάλογα με τις προτεραιότητές του.
Ο επίσημος μέσος όρος τιμών για τα πρατήρια σε ΣΕΑ δεν ανακοινώνεται ξεχωριστά, οι οδηγοί δεν γνωρίζουν την ακριβή διαφορά
Σε αντίθεση με τα πρατήρια στις μεγάλες πόλεις, για τα οποία ο μέσος όρος τιμής δημοσιεύεται επισήμως από το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων, δεν ανακοινώνεται ξεχωριστός μέσος όρος τιμής για τα πρατήρια εντός των ΣΕΑ. Αυτή η έλλειψη διαφάνειας – ή μάλλον διευκρίνισης – δημιουργεί ένα πληροφοριακό κενό για τον καταναλωτή, που δεν έχει σαφή εικόνα του εύρους τιμών στον αυτοκινητόδρομο και συνεπώς δεν μπορεί να αναλογιστεί την οικονομική συνέπεια –μικρή ή μεγάλη – του εφοδιασμού από πρατήρια ΣΕΑ.
Το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι: Γιατί να μην ανακοινώνονται επίσημα οι ΜΟ τιμών και για τα ΣΕΑ; Ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερη διαφάνεια και ίσως να ενισχύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ πρατηρίων, περιορίζοντας τις υπερβολικές αποκλίσεις τιμών.
Η ενημέρωση των οδηγών μέσω εφαρμογών όπως το fuelprices.gr είναι μια εναλλακτική λύση, ωστόσο η πληροφορία συχνά είναι αποσπασματική ή καθυστερεί να ανανεωθεί. Ένα θεσμικό πλαίσιο που θα επιβάλλει στους διαχειριστές των ΣΕΑ να δηλώνουν τιμές με την ίδια συχνότητα όπως και τα υπόλοιπα πρατήρια, θα συνέβαλε επίσης καθοριστικά στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.
Η ακρίβεια οφείλεται στο υψηλό λειτουργικό κόστος των ΣΕΑ, το «μονοπώλιο» και στην ανάγκη των οδηγών για άμεσο ανεφοδιασμό
Όλα αυτά όμως δεν απαντάνε στο ερώτημα που προκύπτει σε κάθε οδηγό όταν χρησιμοποιεί τον αυτοκινητόδρομο. Γιατί τα πρατήρια στα ΣΕΑ είναι τόσο πιο ακριβά;
Η υψηλότερη τιμή των καυσίμων στα πρατήρια των ΣΕΑ δεν είναι τυχαία, αλλά προκύπτει από ένα σύνολο παραγόντων. Αρχικά, τα ΣΕΑ έχουν αυξημένο λειτουργικό κόστος, καθώς λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο και προσφέρουν επιπλέον υποδομές, όπως τουαλέτες, καφετέριες και μίνι μάρκετ. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι ο περιορισμένος ανταγωνισμός. Στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους, και ανά κατεύθυνση, υπάρχει συνήθως μόνο ένα πρατήριο κάθε πολλές δεκάδες χιλιόμετρα. Αυτό σημαίνει ότι οι οδηγοί έχουν περιορισμένες εναλλακτικές και, σε πολλές περιπτώσεις, καμία δυνατότητα σύγκρισης τιμών, κάτι που επιτρέπει στα πρατήρια αυτά να διαμορφώνουν τις τιμές τους σε υψηλότερα επίπεδα χωρίς άμεσες πιέσεις από τον ανταγωνισμό.
Επιπλέον, υπάρχει και η λεγόμενη «αναγκαστική πελατεία». Πολλοί οδηγοί που διαπιστώνουν ότι χρειάζονται καύσιμα κατά τη διάρκεια της διαδρομής δεν επιλέγουν να βγουν από τον αυτοκινητόδρομο για να βρουν φθηνότερο πρατήριο. Ανεφοδιάζουν στα ΣΕΑ γνωρίζοντας ότι πληρώνουν παραπάνω. Τέλος, τα πρατήρια στα ΣΕΑ λειτουργούν εντός του πλαισίου των συμβάσεων παραχώρησης που διέπουν τη διαχείριση των αυτοκινητοδρόμων. Οι συμφωνίες αυτές συχνά περιλαμβάνουν υψηλά ενοίκια ή τέλη για τη χρήση του χώρου, τα οποία οι επιχειρηματίες καλούνται να καλύψουν μέσω των τιμών πώλησης. Έτσι, οι ιδιαιτερότητες του νομικού και επιχειρησιακού πλαισίου ενισχύουν το φαινόμενο των αυξημένων τιμών.
Εν κατακλείδι, η διαφορά τιμής στα ΣΕΑ είναι υπαρκτή και μετρήσιμη, όμως συνοδεύεται από την ευκολία και την αμεσότητα που προσφέρουν. Το ιδανικό θα ήταν ο οδηγός να έχει ξεκάθαρη εικόνα για το τι πληρώνει και γιατί. Η καλύτερη στρατηγική παραμένει ο προγραμματισμός: γέμισμα πριν το ταξίδι και έλεγχος τιμών, ώστε η άνεση να μην μεταφράζεται σε περιττό κόστος.
