Η έντονη καθημερινή οδήγηση μπορεί να αυξήσει την διάρκεια ζωής έως και 38%.
Η συχνή χρήση ταχυφορτιστών DC και η διατήρηση ακραίων επιπέδων φόρτισης (0% ή 100%) επιταχύνουν την φθορά.
Οι ακραίες θερμοκρασίες και η ακινησία συμβάλλουν στην πρόωρη γήρανση.
Βάση πραγματικών δεδομένων, οι σύγχρονες μπαταρίες αναμένεται να βγάλουν 15-20 χρόνια χωρίς σοβαρές απώλειες.
Η έντονη καθημερινή οδήγηση μπορεί να αυξήσει την διάρκεια ζωής έως και 38%
Με την ηλεκτροκίνηση να εδραιώνεται πλέον στη ζωή μας, η «υγεία» της μπαταρίας ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου έχει μετατραπεί στο νέο σημείο αναφοράς για το πραγματικό κόστος χρήσης. Η αντικατάσταση ενός πακέτου μπαταριών μπορεί να κοστίζει χιλιάδες ευρώ, επομένως η σωστή χρήση και φόρτιση δεν είναι απλώς τεχνική λεπτομέρεια, αλλά καθαρή εξοικονόμηση χρημάτων.
Τα τελευταία χρόνια, ερευνητικά ιδρύματα όπως το Stanford University και φορείς όπως η Geotab (εταιρεία που παρέχει λύσεις διαχείρισης στόλου οχημάτων) έχουν αναλύσει τη συμπεριφορά των μπαταριών σε πραγματικές συνθήκες, καταρρίπτοντας πολλούς μύθους και αποκαλύπτοντας ότι με μικρές αλλαγές στην καθημερινή οδήγηση και φόρτιση, η διάρκεια ζωής της μπαταρίας μπορεί να αυξηθεί εντυπωσιακά.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις έρχεται από το SLAC‑Stanford Battery Center στο πλαίσιο της Stanford University: σε μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο Nature Energy, οι ερευνητές δοκίμασαν 92 εμπορικές λιθιο-ιονικές κυψέλες σε τέσσερα διαφορετικά προφίλ εκφόρτισης. Από το «τυπικό» εργαστηριακό με σταθερό ρεύμα έως προφίλ βασισμένα σε πραγματικά δεδομένα οδήγησης (stop-and go, επιταχύνσεις, αναγεννητικό φρενάρισμα).
Το εύρημα-κλειδί: Όσο πιο ρεαλιστικό ήταν το προφίλ (με επιταχύνσεις, φρεναρίσματα και περιόδους ηρεμίας/στάθμευσης), τόσο βραδύτερη ήταν η φθορά των κυψελών σε σχέση με τα εργαστηριακά τεστ. Συγκεκριμένα, τα προφίλ που προσομοιώνουν οδήγηση επέδειξαν αύξηση ζωής της μπαταρίας κατά 38% (+300.000 χλμ.) έναντι των παραδοσιακών μεθόδων. Με λίγα λόγια, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην οδήγηση για να εξασφαλίσεις την μακροζωία της μπαταρίας. Ένα ηλεκτρικό που οδηγείται καθημερινά, με μεταβαλλόμενο ρυθμό και εναλλαγές φόρτισης-εκφόρτισης, δείχνει μικρότερη «γηράνση» από ένα όχημα που κάθεται αδρανές στο γκαράζ.
Η συχνή χρήση ταχυφορτιστών DC και η διατήρηση ακραίων επιπέδων φόρτισης (0% ή 100%) επιταχύνουν την φθορά
Η φόρτιση είναι το δεύτερο και ίσως πιο κρίσιμο κομμάτι στη μακροζωία μιας μπαταρίας. Η Geotab Inc., μέσα από την ανάλυση δεδομένων περισσότερων από δέκα χιλιάδων ηλεκτρικών οχημάτων, κατέληξε ότι η μέση ετήσια φθορά της χωρητικότητας βρίσκεται πλέον γύρω στο 1,8 %, σημαντικά μειωμένη σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Παράλληλα, όμως, ανέδειξε με σαφήνεια δύο παράγοντες που επιταχύνουν τη φθορά: τη συχνή χρήση ταχυφορτιστών DC και τη διατήρηση της μπαταρίας σε ακραία επίπεδα φόρτισης – κοντά στο 0 % ή στο 100 %. Οι χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στα όρια αυτών των ποσοστών αυξάνουν τις εσωτερικές καταπονήσεις της μπαταρίας, με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα την απώλεια χωρητικότητας.
Γι’ αυτό και έχει επικρατήσει, βάσει πολλών μελετών, ο λεγόμενος «κανόνας 20-80». Με βάση αυτόν, κρατήστε τη φόρτιση της μπαταρίας στο ενδιάμεσο αυτό εύρος για την καθημερινή χρήση και φτάστε το 100 % μόνο όταν πρόκειται να ταξιδέψετε ή το χρειάζεστε πραγματικά. Εξίσου σημαντικό είναι το πότε ολοκληρώνεται η φόρτιση. Ιδανικά, να τελειώνει λίγο πριν τη χρήση, ώστε η μπαταρία να μη μένει για ώρες πλήρως φορτισμένη. Με αυτόν τον τρόπο μειώνονται οι φθορές από τη λεγόμενη «χρονο-γήρανση», η οποία, όπως αποδεικνύεται, είναι εξίσου επιβαρυντική με τους κύκλους φόρτισης-εκφόρτισης.
Οι ακραίες θερμοκρασίες και η ακινησία συμβάλλουν στην πρόωρη γήρανση
Σημαντικός παράγοντας είναι και η θερμοκρασία. Οι λιθιο-ιονικές μπαταρίες «υποφέρουν» τόσο από το ψύχος όσο και από την υπερβολική ζέστη, με τη δεύτερη να είναι μακράν πιο επιβλαβής. Στην ίδια έρευνα της Geotab φάνηκε πως ο ρυθμός φθοράς επιταχύνεται αισθητά σε θερμά κλίματα, κάτι που αποδίδεται στην αύξηση των εσωτερικών αντιστάσεων και στη σταδιακή υποβάθμιση του ηλεκτρολύτη. Η συμβουλή είναι απλή: αποφύγετε τη μόνιμη στάθμευση του οχήματος στον ήλιο και προτιμήστε σκιασμένους ή κλειστούς χώρους, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αν το αυτοκίνητό σας διαθέτει ενεργό σύστημα θερμικής διαχείρισης, επιτρέψτε του να λειτουργεί ακόμα και μετά το σβήσιμο, ώστε να σταθεροποιεί τη θερμοκρασία της μπαταρίας.
Σε περιόδους μακράς ακινησίας, όπως διακοπές ή ταξίδια, οι ειδικοί συνιστούν να αφήνετε το όχημα φορτισμένο περίπου στο 50-70 % και όχι στο μέγιστο. Η ίδια η μελέτη του Stanford τονίζει ότι η «ξεκούραση» της μπαταρίας σε ενδιάμεση κατάσταση φόρτισης μειώνει τον ρυθμό χημικής φθοράς, ειδικά όταν συνδυάζεται με σταθερή, μέτρια θερμοκρασία. Ακόμα και μία σύντομη βόλτα ή μία περιοδική φόρτιση-εκφόρτιση βοηθά στην αποφυγή του φαινομένου «γήρανσης εκ χρόνου», που εμφανίζεται όταν οι κυψέλες παραμένουν αδρανείς για μεγάλα διαστήματα.
Βάση πραγματικών δεδομένων, οι σύγχρονες μπαταρίες αναμένεται να βγάλουν 15-20 χρόνια χωρίς σοβαρές απώλειες
Τέλος, όσον αφορά το άγχος της αντικατάστασης της μπαταρίας, τα στοιχεία ερευνών είναι ενθαρρυντικά. Οι περισσότεροι οδηγοί θεωρούν ότι μετά από μερικά χρόνια θα χρειαστούν νέα μπαταρία, όμως τα δεδομένα δείχνουν το αντίθετο. Η έρευνα του Stanford, που προκάλεσε αίσθηση στα μέσα ενημέρωσης, υποστηρίζει ότι οι σημερινές μπαταρίες μπορεί να διαρκέσουν έως και 40 % περισσότερο απ’ όσο προέβλεπαν οι εργαστηριακές μετρήσεις. Παράλληλα, η Geotab υπολογίζει ότι με μέση ετήσια απώλεια 1,8 %, η διάρκεια ζωής ενός σύγχρονου ηλεκτρικού οχήματος μπορεί να ξεπεράσει τα 15-20 χρόνια χωρίς σοβαρή απώλεια αυτονομίας. Ακόμα και οι έρευνες σε στόλους εταιρικών EV δείχνουν πως οι αντικαταστάσεις μπαταριών παραμένουν σπάνιες, με ελάχιστα περιστατικά μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα.
Όλα αυτά οδηγούν σε ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα: η φροντίδα της μπαταρίας δεν είναι απλώς θέμα συντήρησης αλλά και στρατηγικής. Ο οδηγός που αποφεύγει τις ακραίες φορτίσεις, που αφήνει τη μπαταρία να «αναπνέει» και τη χρησιμοποιεί τακτικά, ουσιαστικά αυξάνει τη μεταπωλητική αξία του αυτοκινήτου του και μειώνει το κόστος ανά χιλιόμετρο. Η ηλεκτροκίνηση μπορεί να είναι πιο προσιτή και αξιόπιστη απ ΄όσο νομίζουμε, αρκεί να μάθουμε να φερόμαστε στη μπαταρία όπως θα φερόμασταν σε έναν κινητήρα.
